Khám phá bí mật của thảo dược trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến

Chiết xuất thảo dược chữa bệnh phì đại tiền liệt tuyến chiếm tỷ lệ cao trong tổng số thuốc PĐLTTLT (Đức, Pháp 25,3%-36,8% – Italia, Tây Ban Nha 3,5-10%). Cơ chế mới được giả thiết (ức chế 5-alpha reductase, chẹn alpha adrenergic, ức chế tổng hợp prostaglandin) nhưng chưa được chứng minh lâm sàng, thiếu các nghiên cứu dược động học, sinh khả dụng. Chẳng hạn, không chứng minh được giảm PSA máu thì không chấp nhận có cơ chế ức chế 5-alpha reductase. Hiệp hội niệu khoa thế giới (SIU), Hiệp hội niệu khoa Mỹ (AUA) chưa đưa CXTD vào danh mục điều trị.

Permixon: Chiết từ quả cây cọ lùn Saw pametto (serenoa repens). Nghiên cứu (Carrano-1996) trên 1.098 người, dùng 6 tháng, thấy permison làm giảm các rối loạn tiểu, không giảm thể tích TLT như finasterid. Nghiên cứu (Debruyn-2002) trên 704 người thấy permison làm giảm rối loạn đường tiểu dưới như tamsulosin (chặn alpha adrenergic). Tuy nhiên, trong một nghiên cứu khác ở 112 người, theo đúng thiết kế của WHO (công bố trên NEJM – ) lại thấy hiệu quả permison trên mức giảm rối loạn tiểu, tăng lưu lượng dòng chảy tối đa, giảm thể tích TLT chỉ tương đương như dùng giả dược.

Tadenan: Chiết xuất từ cây đào châu Phi (Pygeum africanum): Năm 2000, Ishani tổng hợp từ 18 nghiên cứu trên 1.562 người, song không có nghiên cứu nào đạt thiết kế như WHO. Các nghiên cứu ngẫu nhiên cho biết hiệu quả chỉ tương tự như permison.

Pepopen: Chiết xuất từ hạt bí ngô (Curcubita ppepo curcubitaceae) có hoạt chất 7-phytosterol. Hiệu quả: giảm số lần tiểu đêm, tăng lưu lượng dòng tiểu tối đa, giảm tiểu sớm, tiểu dắt, tiểu buốt, khó tiểu.

Trinh nữ hoàng cung: Cao lá đã chuẩn hóa alcaloid. Việt Nam đã công bố kết quả nghiên cứu tổng quát: thuốc làm giảm rối loạn tiểu, làm nhỏ thể tích TLT.
Tóm lại: CXTD chỉ làm giảm rối loạn đường tiểu dưới, chỉ có thể dùng trong Phì Đại tiền liệt tuyến mức nhẹ, ít có nguy cơ tiến triển.

Một số nghiên cứu mới

Phối hợp ức chế 5-alpha reductase với chẹn alpha adrenergic (ở 35 nước với 4.844 người tham gia trong đợt thử nghiệm đầu là 2 năm), thấy hiệu quả hơn dùng riêng lẻ. Tiêm vào chỗ tận cùng đầu thần kinh độc tố butolotoxin, độc tố sẽ ức chế sự phóng thích chất dẫn truyền acetylcholin, làm giảm sự co cứng cơ nên giảm tắc nghẽn đường tiểu. Một số nước đã áp dụng, nước ta chưa dùng rộng rãi.
PĐLTTLT không đe đọa tính mạng, thường tiến triển chậm. Biết rõ hiệu năng từng loại thuốc, dùng đúng thời điểm sẽ có hiệu quả, tránh sự tiến triển nhanh làm bệnh nặng thêm, có thể tránh được phẫu thuật, giúp người bệnh nâng cao chất lượng cuộc sống.